Τι είναι το Tuta Absoluta;
Το έντομο Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) θεωρείται ένας από τους πιο καταστροφικούς εχθρούς για τις καλλιέργειες της ντομάτας σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού αν δεν ληφθούν εναντίον του οποιαδήποτε κατασταλτικά μέτρα (χημικά ή βιολογικά) μπορεί να προκαλέσει απώλειες στις καλλιέργειες μέχρι και 100%. Εκτός από την ντομάτα, που είναι ο βασικός ξενιστής του, το έντομο προσβάλει κυρίως καλλιεργούμενα και αυτοφυή φυτά της οικογένειας Solanaceae (Campos, 1976). Προερχόμενο από τη Λατινική Αμερική αποίκησε τις καλλιέργειες ντομάτας στην Ισπανία το 2006 και από εκεί διασκορπίστηκε ταχύτατα σχεδόν σε όλες τις χώρες όπου καλλιεργείται η ντομάτα. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2009 – 2010.
Το έντομο μπορεί να προσβάλει τη καλλιέργεια της τομάτας σε οποιοδήποτε στάδιο, ακόμα και όταν η τομάτα είναι στο στάδιο των 2-3 φύλλων.
Το λεπιδόπτερο (Tuta absoluta) έχει μέχρι 12 γενεές το χρόνο, ενώ κάθε θηλυκό μπορεί να αποθέσει μέχρι 250 αυγά. Οι προνύμφες ανοίγουν χαρακτηριστικές στοές σε φύλλα, βλαστούς και καρπούς. Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου είναι εξαρτώμενος από τις θερμοκρασίες που επικρατούν. Όσο αυξάνεται η θερμοκρασία τόσο μειώνεται και ο χρόνος ενός πλήρους βιολογικού κύκλου. Μελέτες που έχουν διεξαχθεί στη Χιλή έδειξαν ότι ο πλήρης βιολογικός κύκλος είναι 76.3 μέρες στους 14°C, 39.8 στους 19.7 °C και 23.8 στους 27.1 °C.
Τα ακμαία είναι νυκτόβια και συνήθως την ημέρα κρύβονται σε προστατευμένα μέρη όπως φύλλα. Τα θηλυκά εναποθέτουν αυγά στα ανώτερα και τρυφερά φύλλα των φυτών. Το έντομο έχει 4 προνυμφικά στάδια. Η νύμφωση λαμβάνει χώρα στο έδαφος, στην επάνω επιφάνεια των φύλλων ή εντός των στοών στα φύλλα, αναλόγως των περιβαλλοντικών συνθηκών. Όταν το έντομο Tuta absoluta δε νυμφώνεται στο έδαφος τότε συνήθως δημιουργεί κουκούλι πάνω σε άλλες επιφάνειες. Το έντομο μπορεί να διαχειμάσει ως ωό, πούπα ή ακμαίο.
Από την εναπόθεσή ωών μέχρι την εκκόλαψή τους χρειάζονται περίπου τρεις (3) με πέντε (5) ημέρες.
Το κύριο φυτοπροστατευτικό μέτρο για την αντιμετώπιση του T. absoluta είναι η χημική καταπολέμηση, μέτρο το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αντικαθιστά όλα τα προτεινόμενα μέτρα για την αντιμετώπισή του, και αντί να ακολουθείται η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση ακολουθείται η συμβατική. Η συγκεκριμένη τακτική επιφέρει σημαντικά προβλήματα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του εχθρού λόγω των αλόγιστων εφαρμογών με εντομοκτόνα σκευάσματα που οδηγούν στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας (Ροδιτάκης κ.α., 2017). Σημαντικό είναι το γεγονός ότι έχει βρεθεί ένας μεγάλος αριθμός φυσικών εχθρών του T. Absoluta, σε περιοχές όπου υπάρχει το έντομο αυτό, όμως, η βιολογική καταπολέμηση του T. absoluta φαίνεται να είναι εφικτή κυρίως με έντομα θηρευτές του, σε πειράματα που έγιναν σε υπαίθριες και θερμοκηπιακές καλλιέργειες ντομάτας (Boualem et al., 2012). Επίσης, με τις φερόμενες παρεμπόδισης σύζευξης, γνωστά και ως «κομφούζιο», αυξάνετε η αποτελεσματικότητα της καταπολέμησης οποιασδήποτε τακτικής (χημικής ή βιολογικής) ακολουθήσει ο παραγωγός.
Ο έλεγχος των πληθυσμών βλαβερών εντόμων είναι εφικτός όταν υπάρχουν ωφέλιμοι γηγενείς εχθροί τους (Desneux et al., 2010). Μεταξύ αυτών είναι και τα δύο ημίπτερα Macrolophus pygmaeus (Rambur) και Nesidiocoris tenuis (Reuter) (Hemiptera: Miridae) που είναι θηρευτές αρκετών εχθρών και συνυπάρχουν στις καλλιέργειες ντομάτας στις μεσογειακές χώρες, οι οποίοι καταναλώνουν, μεταξύ άλλων, και τα αυγά του T. absoluta (Arnó et al., 2009). Μεταξύ των δύο ειδών βρέθηκε ότι υπάρχουν ενδοσυντεχνιακές αλληλεπιδράσεις οι οποίες επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά τους, είτε θετικά είτε αρνητικά, στην κατανάλωση της λείας (Lampropoulos et al., 2013). Επίσης, υπάρχει το έντομο Trichogramma achaeae (Hymenoptera: Trichogrammatidae) το οποίο είναι παρασιτικό έντομο για τα ωά της T. Absoluta έχοντας σαν αποτέλεσμα τη μη πλήρη ανάπτυξη του εμβρύου.
Παγίδες παρακολούθησης σε συνδυασμό με φερομόνη μπορεί να παρέχουν ένα καλό δείκτη της κατάστασης που επικρατεί στη περιοχή από τον εχθρό, μετρώντας τις παγιδευμένες T. Absoluta καθημερινός.
Για τη σωστή αντιμετώπιση της T. Absoluta ο παραγωγός θα πρέπει να δημιουργήσει συστηματικό πρόγραμμα καταπολέμησης (χημικό ή βιολογικό) χωρίς περιθώρια απόκλισης, διότι και μια μέρα απόκλιση μπορεί να είναι καταστροφική για τη καλλιέργεια της τομάτας.
Πηγή: agravia.gr